Patrick van Hees over gelukkig zijn in tijden van corona: “Er is licht IN de tunnel“
Patrick van Hees is geluksexpert. Hij studeerde Commerciële Economie, Sociale Wetenschappen en Applied Positive Psychology. In zijn inspirerende lezingen over geluk vertaalt hij wetenschappelijke inzichten op een humoristische en laagdrempelige manier naar de praktijk van alledag.
POSITIEF ZIJN TIJDENS CORONA
Veel mensen lijken vanwege corona de wanhoop nabij. En dat is goed te begrijpen, het zou gek zijn als deze crisis je helemaal koud zou laten. Maar als je er met wat afstand naar kijkt, zie je gelukkig dat we als maatschappij waarschijnlijk het ergste hebben gehad. We weten steeds beter welke maatregelen werken, diverse potentiële vaccins verkeren in de laatste testfase en de behandelingen in het ziekenhuis worden steeds effectiever.
Dus, ervan uitgaande dat we met zijn allen de coronarichtlijnen blijven respecteren, kun je zeggen: er gloort licht aan het eind van de tunnel. Toch is dat niet mijn boodschap. Mijn boodschap is: er is zelfs nu al licht IN de tunnel. En dat is veel belangrijker. Voor de goede orde: dit is geen pleidooi van een blije eikel zonder realiteitsgevoel, integendeel. De realiteit is dat veel mensen zijn getroffen door de crisis.
“Maar de realiteit is volgens mij ook dat veel mensen zichzelf onnodig ongelukkig maken. En elkaar daarbij aansteken.”
Deze mensen weten de lichtknopjes in de tunnel niet te vinden. Ze zuchten dat het thuiswerken zo zwaar is, dat hun stamkroeg dicht is of dat ze niet naar het buitenland op vakantie kunnen. Die negatieve gevoelens zijn echt en die neem ik serieus. Ik wil er alleen iets tegenover stellen dat krachtiger is.
STEEK ZELF JE LICHTJES AAN IN JE TUNNEL
Ik ben geluksexpert en vertaal wetenschappelijke inzichten naar de praktijk van alledag. Zo weet ik bijvoorbeeld dat onderzoek suggereert dat mensen die ook oog hebben voor de dingen die wél goed zijn in hun leven, over het algemeen gelukkiger zijn. Gelukkige mensen nemen corona ook serieus, maar zijn er tegelijkertijd bijvoorbeeld dankbaar voor dat:
- ze in een democratisch land wonen waar vrede, een sociaal vangnet en een goed zorgstelsel is,
- ze een dak boven hun hoofd hebben,
- de supermarkten ook nu nog steeds ram vol eten en drinken liggen,
- de zon nog steeds geregeld schijnt,
- de herfstkleuren en paddenstoelen fantastisch zijn dit jaar,
- er zo veel prachtige boeken zijn om te lezen, leuke spelletjes om te doen, plekjes om rond te wandelen, hobby’s om te ontdekken,
- lieve mensen om lekker lief te hebben
- en nog zoveel meer…
Door bewuster stil te staan bij al deze zegeningen en hun dankbaarheid te uiten, steken gelukkige mensen allemaal kleine lichtjes aan in hun eigen tunnel. Het vermogen om dankbaar te zijn kun je trainen.
GELUKSVOORSPELLERS
En het mooie is: er zijn nog veel meer zogenaamde ‘geluksvoorspellers’ (acties of denkpatronen die de kans op geluk vergroten) die het kunnen laten opklaren in je hoofd. Een aantal voorbeelden:
Denk bijvoorbeeld aan het vermogen om actief te kunnen genieten. Naar ‘genieten’ is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan en de uitkomsten daarvan suggereren dat mensen die in staat zijn om actief op verschillende manieren te genieten, over het algemeen gelukkiger zijn. Waardeer je het prachtige roodborstje in het park of loop je als een kip zonder kop door, schrok je je eten naar binnen terwijl je gedachteloos door je telefoon scrolt of laat je de heerlijke geur, textuur en smaak bewust tot je doordringen? Leef je op de automatische piloot of zie je de liefde in de ogen of het gebaar van de ander, hoor je het in zijn of haar stem? Geniet je mee als anderen genieten?
Ook lichaamsbeweging kan jou meer licht brengen, net als bijvoorbeeld het gevoel dat je zinvol bezig bent. En misschien kun je ook wat meer investeren in je relaties of wat meer praten over je gevoelens.
Daarbij komt: de wereld hoeft niet perfect te zijn om gelukkig te zijn. Zelfs wanneer er een vaccin is, zullen er nog steeds ongelukkige mensen zijn en ook nu, zonder vaccin, zijn er ook nog steeds veel gelukkige mensen. Overigens is er bij mijn weten nog steeds geen vaccin tegen kanker of dementie, met die onzekerheid leven we ook al jaren. Onzekerheden en tegenslagen horen bij het leven zoals de nacht hoort bij de dag. Gelukkige mensen accepteren waar ze geen invloed op hebben. Een troost daarbij is dat keer op keer blijkt dat we veel meer aankunnen dan we zelf vooraf denken. Stel dat ik je bijvoorbeeld in februari van dit jaar zou hebben verteld dat je binnenkort maandenlang anderhalve meter afstand moest houden tot anderen, een mondkapje moest dragen in openbare ruimten, verplicht moest thuiswerken en dat de horeca dicht zou gaan, dan had je waarschijnlijk gezegd: ‘Die Van Hees is gek geworden, dat gaan we nooit doen.’ Maar toch doen we het nu al maandenlang met zijn allen.
MET WELKE FILTER KIJK JIJ NAAR DE WERELD?
Het is niet voor iedereen even makkelijk om gelukkig te zijn, door de invloed van ervaringen uit het verleden, erfelijke aanleg en omstandigheden. Maar geluk zit uiteindelijk vooral in ons gedrag en onze gedachten. Als je de stroom berichten in de media over corona volgt, ga je misschien denken dat je pas gelukkig kunt zijn als de coronadreiging is verdwenen.
Omdat het nieuw en ongrijpbaar is, voelt het allemaal extra bedreigend. Maar dreiging is er altijd. Iedere dag worden mensen aangereden, glijden ze uit in de douche, lopen relaties op de klippen. Een op de tien Nederlanders heeft een lichamelijke beperking. Zo’n handicap kan het moeilijker maken om gelukkig te zijn, toch zijn er veel gehandicapten die gelukkig zijn, en zijn er ook mensen zonder handicap die ongelukkig zijn. Die ongelukkigen zijn soms op een andere manier gehandicapt: ze zijn blind voor het mogelijke licht in hun eigen tunnel.
OMGAAN MET TEGENSLAG
De coronacrisis is echt, veel mensen ervaren momenteel een donkere periode omdat ze persoonlijk zijn getroffen door het virus, een andere ziekte of tegenslag en zij verdienen steun en begrip. Daarbij is er voor alle Nederlanders momenteel minder mogelijk dan voorheen. Maar laten we niet vergeten dat de meesten van ons slechts relatief mild zijn beperkt, we moeten waarschijnlijk nog een aantal maanden tijdelijk ongemak doorkomen.
En bovendien: milde tegenslag is niet slecht voor je geluk, het sterkt je om toekomstige crises beter aan te kunnen. Geluk is ook kunnen omgaan met geestelijk ongemak. Stel jezelf bij negatieve gedachten de gewetensvraag: zie ik mezelf als slachtoffer van de omstandigheden of ga ik zelf achter het stuur van mijn leven zitten? En hoeveel lichtknopjes weet ik, ondanks problemen, tóch te vinden en aan te klikken?
KORTOM…
Deze crisis is tijdelijk, ook dit gaat voorbij. Laat jezelf in de tussentijd niet gek maken. Daarom mijn gelukstip van de dag: ga op zoek naar de lichtjes IN jouw tunnel. Zoals een boeddhistische wijsheid zegt: één kaars kan duizenden andere kaarsen aansteken zonder haar levensduur te verkorten. Dus als er licht is in jouw tunnel: wiens tunnel kun jij nog meer verlichten?
Deze blog is geschreven door geluksexpert Patrick van Hees
